ابر و مه
به گزارش نیازگاه، زیرساخت یکپارچه‌ی ابری، سه کلمه ای است که تمام دنیای ابرآروان را در خود جای می دهد؛ یک مجموعه‌ی استارت آپی که در حوزه فناوری های ابری یا همان کلان فعالیت خویش را شروع کرد.
به گزارش نیازگاه به نقل از مهر، «زیرساخت یکپارچه‌ی ابری»، سه کلمه ای است که تمام دنیای ابرآروان را در خود جای می دهد؛ یک مجموعه‌ی استارت آپی که در حوزه فناوری های ابری یا همان کلاد فعالیت خویش را شروع کرد. داستان شکل گیری ابرآروان به سال ۱۳۹۳ بازمی گردد؛ زمانیکه چهار مدال آور المپیاد ملی و جهانی WorldSkills تصمیم گرفتند یک استارت آپ در زمینه‌ی عرضه سرویسهای ابری راه اندازی کنند. پویا پیرحسینلو، فرهاد فاطمی، مهدی بهادری و علیرضا هاشمی؛ چهار هم بنیان گذار استارت آپ ابرآروان هستند که در سال ۱۳۹۳ ایده‌ی خویش را به شرکت فناپ عرضه دادند و با یک سرمایه گذاری ۴۰۰ میلیون تومانی کار خویش را شروع کردند. بررسی بازار جهانی و خدماتی که در کشورهای مختلف جهان عرضه می شود، آنها را به این نتیجه رساند که به سمت ارائه‌ی خدمات در فضای ابری بروند. فضای ابری خدماتی است که سازمان ها و کسب وکارهای مختلف را از دغدغه های زیرساختی به شکل سنتی بی نیاز می کند و رتق وفتق این دغدغه را به شرکت میزبان می سپارد. آنها یک فکر مهم در پس این تصمیم داشتند؛ خدماتی تکرارنشدنی عرضه کنند و در سطح جهانی حرفی برای گفتن داشته باشند و شد آن چه باید می شد؛ این شرکت حالا بیشتر از ۲۰۰ هزار مشتری فعال و ۱۵۰ فیچر در شش خانواده‌ی محصولی دارد و در هر ساعت به بیشتر از ۷۵۵ میلیون درخواست (Request) پاسخ می دهد.
اگر سال ۱۳۹۱ را شروع اکوسیستم استارت آپی کشور در نظر بگیریم، احتیاج به زیرساخت های ابری کمی پس از آن و حوالی سالهای ۱۳۹۲ و ۱۳۹۳ به شکل جدی در این بازار شکل گرفت. گرچه در همان سال ها هم شرکت هایی با محوریت این محصول در بازار سهمی داشتند، اما شواهد از میزان استقبال در این بازار نشان داده است که تا حدود زیادی تعریف کامل تر خدمات ابری با ورود و توسعه ابرآروان آغاز شد.
هم بنیان گذاران ابرآروان در ارزیابی های خود به این نتیجه رسیده بودند که پهنای باند و نفوذ اینترنت در ایران درحال گسترش روز افزون است و کسب وکارهای مرتبط هم درحال رشد است و این به معنای احتیاج به یک شبکه‌ی توزیع محتواست که هم سرعت، هم کیفیت اینترنت به طرز قابل توجهی بالاتر برود. از طرفی جای خالی چنین محصولی صاحبان کسب و کارها را هم مجاب کرده بود که برای دریافت خدمات با این سرعت و کیفیت هزینه کنند.
تا اینجای فرآیندِ (تعریف نیاز و بازار) خدمات و محصولات ابری در ایران بشکلی عادی طی شد، اما به نظر می آید اگر بخواهیم وضعیت هجمه ها به ابرآروان را بررسی نماییم، باید از حمایت های دولت دوازدهم نسبت به فناوری های پیشرفته شروع نماییم. به نظر می آید همزمانی ورود ابرآروان به توسعه کلاد و تجاری سازی این خدمت اینترنتی در ایران با روی کار آمدن دولت دوازدهم و سیاست های وی در خصوص گسترش ارتباطات با جهان و توسعه اقتصادی و به تبع آن توسعه فناوری، برگرفته از بینش فناوری و شم اقتصادی مؤسسان این شرکت بوده است. آنها به خوبی متوجه فضای باز شکل گرفته در جامعه و نیاز روبه رشد کسب و کارها جهت استفاده از چنین فضایی شده بودند. در واقع ورودی هوشمندانه در دوران گسترش اینترنت در دولت دوازدهم (که البته همین مساله صدمه های جدی ای برای آنها به دنبال داشت) و پیشگامی در ارائه‌ی خدمات نوظهور ابری در دولت دوازدهم، خواه بوسیله ی یک شرکت خصوصی، برای دولت مردان وقت هم خوشایند بود. احتمالا به این علت ساده که آنها هر پیشرفتی دراین زمینه را جزئی از کارنامه‌ی خود حساب می کردند. در واقع این گونه به نظر می رسید که وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات می خواهد دستاوردهای جدیدی را که در دوره‌ی آنها بروز و ظهور کرده بودند، به نام این وزارت خانه گره بزند. چنین شد که ابرآروان مورد اقبال مسئولانی که به دنبال گسترش خدمات مبتنی بر اینترنت بودند، واقع شد. آذری جهرمی، با روش و منش خاص خود در پست و توئیت هایی استارت آپ های موفق ایرانی را معرفی می کرد که ابرآروان هم در بین آنها بود. آن چه بعنوان بخشی از اعتبار دولتی ابرآروان در اذهان وجود دارد، ریشه در همین اتفاقات دارد. وزیر ارتباطاتِ دولت دوم روحانی در توئیتی در سال ۱۳۹۷ ضمن معرفی این شرکت دانش بنیان نوشته بود: «اگر نیازمند خدمات رایانش ابری هستید، ابرآروان را به شما معرفی می کنم. محصولی دانش بنیان از جوانان ایرانی که توانسته در تحریم های اعمالی مدعیان آزادی اینترنت برای ایرانیان، زیرساخت مناسبی برای کسب وکارهای نوپا باشد.»
سال ۱۳۹۸؛ پایان ماه عسل
سال ۱۳۹۸ به نحوی پایان روزهای خوش و آخر ماه عسل ابرآروان بود. قطعی گسترده‌ی اینترنت در ایام پایانی آبان ماه ۱۳۹۸ فضای دیگری را برای این شرکت رقم زد. ابرآروان متهم به دست داشتن در جریان قطعی اینترنت و دسترسی به جریان آزاد اطلاعات به واسطه‌ی همکاری در اجرای پروژه‌ی «اینترنت ملی» شد. ابرآروان پس از انتشار این شایعات و خدشه دار شدن افکار عمومی با انتشار اطلاعیه ای علاوه بر اعتراض رسمی به قطعی اینترنت آزاد درمورد فضاسازی هایی که ضد این شرکت در شبکه های اجتماعی و رسانه های مختلف مطرح می شد، شفاف سازی کرد. قابل ذکر است ابرآروان تنها شرکتی در آن مقطع زمانی بود که نسبت به قطعی اینترنت اعتراض علنی منتشر نمود. در بیانیه‌ی ابرآروان آمده است که دقایقی بعد از مشخص شدن وضعیت قطعی نسبتاً کامل اینترنت کشور در بعدازظهر روز شنبه، ۲۵ آبان ماه ۱۳۹۸، تلاش تیم فنی ابرآروان برای برقراری اتصال به اینترنت از راه تنها دیتاسنترهای دارای اینترنت بین الملل شروع شد. دم دست ترین چاره، پیشنهاد به کسب وکارهای گرفتار مشکل برای انتقال سرورهای خارج از کشورشان به زیرساخت رایانش ابری ابرآروان بود، اما ترجیح ابرآروان پیدا کردن چاره ای فنی برای کمترین ایجاد تغییر و کمترین هزینه برای کسب و کارها بود. برپایه این بیانیه، ابرآروان بزرگ ترین زیرساخت ابری داخل کشور را با ۱۵ نقطه‌ی حضور در دیتاسنترهای داخلی که از هشت اپراتور عرضه دهنده‌ی اینترنت سرویس می گیرند، در اختیار داشت؛ بعلاوه ۱۵ نقطه‌ی حضور در دیتاسنترهای خارجی، حمایت کننده‌ی پایداری سرویسهای ابرآروان بودند. در آن زمان، محصول شبکه‌ی توزیع محتوا یا CDN ابرآروان با در اختیار داشتن این سرورهای توزیع شده در نقاط مختلف، این امکان را داشت که با از دسترس خارج شدن هر نقطه‌ی حضور یا افزایش بار ترافیکی، درخواست ها را به نزدیک ترین سرور بعدی بفرستد و بدین سان با توزیع بار میان سرورها، بالاترین میزان دسترس پذیری را برای کاربران فراهم می کرد. در این ساختار، در اختیار داشتن حتی یک روزنه‌ی کوچک از اینترنت کفایت می کرد تا توزیع بار صورت گیرد و دسترسی به اینترنت برقرار باشد. در آبان ماه ۱۳۹۸، از میان این هشت اپراتور، ابرآروان در هر سه دیتاسنتر سرویس دهنده فعال شامل آسیاتک، مبین نت و افرانت حضور داشت و توانست دسترسی دائمی به اینترنت را به کمک ابزار مسیریابی هوشمند حفظ کند.
از حملات توئیتر فارسی تا تحریم اروپایی
اما این پایان حملات به ابرآروان نبود. با وجود آنکه مدیران ابرآروان در برهه های زمانی مختلف با ارائه‌ی جوابیه ها و مستنداتی تلاش کردند تا ابرآروان را از اتهامات وارده مبرا کنند، اما با شروع اعتراضات سال ۱۴۰۱ و قطعی دوباره‌ی اینترنت در کشور، ابرآروان باز هم به نقش داشتن در اختلالات اینترنت متهم شد. حملات سازمان یافته در توئیتر و شبکه های فارسی زبان ماهواره ای به ابرآروان در پاییز ۱۴۰۱، تا جایی ادامه پیدا کرد که این شرکت در اقدامی سیاسی و تنها برپایه موج رسانه ای ضد ابرآروان از جانب اتحادیه‌ی اروپا، همینطور ایالات متحده تحریم شد. به دنبال این تحریم ها، ابرآروان اطلاعیه ای منتشر نمود. در قسمتهایی از این بیانیه آمده است: «ابرآروان به ناحق سیبل انتقادها و فشارهایی شده که باید متوجه حاکمیت ایران و شرکتهای اجراکننده‌ی محدودیت های اینترنت و فیلترینگ باشد. لازم به یادآوری است که ابرآروان فقط وفقط زیرساخت ابری عرضه می دهد و این فناوری نه در ایران، نه در هیچ کجای جهان نمی تواند نقشی در پروژه های محدودسازی یا مسدودسازی اینترنت داشته باشد. بااین وجود بار دیگر به تفصیل ادله و توضیحات خویش را در رد تک تک اتهامات در اختیار رسانه های بین المللی و داخلی قرار خواهیم داد.» ابرآروان به دنبال این تحریم شکایت حقوقی ای در دادگاه های بین المللی ثبت نمود که فرایند رسیدگی به آن درحال سپری شدن است.
ابر ایران
نقطه‌ی مرکزی حمله به ابرآروان پروژه ای معروف به ابر ایران است؛ پروژه ای که حمله کنندگان به شرکت ابرآروان آنرا پروژه ای می دانند که در خدمت قطعی اینترنت ایران از اینترنت بین المللی است. بعلاوه اشتباه در معرفی و اعلام ارزش مالی این پروژه یکی دیگر از حواشی آن بود. رقم این پروژه که به جای «ریال» به «تومان» اعلام شد، مبلغی بالغ بر ۲، ۴۰۰ میلیاردریال حجم سرمایه گذاری بخش خصوصی بود که بنا بود در این پروژه وارد شود، نه یک رانت دولتی چند هزار میلیاردی.
حقیقت این پروژه چیست؟ قصه‌ی ابر ایران از این مقرر است که در بازه‌ی دهه های ۸۰ تا ۹۰ هر ارگانی برای خود یک دیتاسنتر راه اندازی کرد؛ از این رو در قالب ابر ایران این پیشنهاد عنوان شد که ظرفیت داخلی دیتاسنترها در یک کلاد تجمیع شود. در واقع در این پروژه اساساً سخنی از این که یک شبکه‌ی داخلی ایجاد شود، به میان نیامده بود. کل پروژه‌ی ابر ایران در این خلاصه می شد که دیتاسنترهای بلااستفاده به منابع شرکت ها و کسب و کارها اضافه شود و بعد درصدی از این منابع را به جای پول، به دولت بدهد. طبق اعلام سازمان فناوری اطلاعات ایران، به علت تجمیع بیشتر دیتاسنترهای ایران در پایتخت، دسترسی پذیری کسب وکارهایی که در شهرستان ها فعال می باشند به زیرساخت ابری با سختی همراه می باشد. همینطور دسترسی مردم در نقاط دور از مرکز به خیلی از سرویس ها، باکیفیت پایین صورت می گیرد. از این رو، سازمان فناوری اطلاعات تصمیم گرفت طی مزایده ای، پروژه‌ی ابر ایران را که ایده‌ی آن در سال ۱۳۹۶ شکل گرفته بود، به منظور تسریع توزیع محتوا میان مناطق مختلف ایران، افزایش ابرزی کردن کسب وکارهای محلی، همینطور تقویت زیرساخت دولت الکترونیک به بخش خصوصی واگذار کند.
انتشار مفاد قرارداد «ابر ایران» توسط سامانه‌ی شفافیت سازمان فناوری اطلاعات ایران سبب شکل گیری موجی از حملات به ابرآروان شد. ابر ایران قراردادی میان سازمان فناوری اطلاعات ایران و شرکتهای آسیاتک، ژرف نگر، ابر زس، ابرآروان و فناپ است که بعد از طی مراحل مزایده و ارزیابی، از میان ۲۰ شرکت متقاضی، انتخاب شدند تا ۱۰ دیتاسنتر موجود در کشور را ابری سازی و Overhaul کنند. مجموع دیتاسنترهای موجود در این طرح، کمتر از سه درصد از ظرفیت کل دیتاسنترهای عمومی ایران بود که قرار بود برای ارائه‌ی خدمات ابری به سازمان های دولتی، خدمات دولت الکترونیک و کسب وکارهای محلی استفاده گردد. دولت در این پروژه سرمایه گذاری نقدی نداشت و تنها زیرساخت های مراکز داده‌ی خویش را برای توسعه زیرساخت ابری در نقاط مختلف کشور در اختیار بخش خصوصی قرار می داد. تمام نکته آن قراردادی بود که بسته شده بود و بندهایی داشت که بر سر آنها مناقشه بود. برای نمونه، در یک بند آمده بود که هر زمان نیاز شد، باید دیتای مشتریان تحویل آن سازمان داده شود، در حالیکه این بند به صورت ثابت از دهه‌ی ۸۰ در تمام قراردادها وجود داشته و این درحالی است که اساساً از نظر فنی یک شرکت ابری نمی تواند به محتوای درخواست های یک ارتباط اینترنتی دسترسی داشته باشد و به زبان ساده فقط می تواند این ارتباط را در چارچوب یک بسته از دو سوی یک ارتباط اینترنتی مشاهده کند. در قسمت دیگری از این قرارداد بیان شده است که دیتاسنترهای مطرح شده، در مالکیت سازمان فناوری اطلاعات ایران قرار دارد و طرف اول قرارداد می تواند شرکتهای حاضر در پروژه ابر ایران را ملزم به قطع یا محدودیت در سرویس دهی کند. این مورد ارتباطی با قطعی اینترنت نخواهد داشت و تنها دسترسی مشتریان به خدمات ابری در دیتاسنترهای مذکور را محدود خواهد کرد، هرچند این پروژه درنهایت به بهره برداری نرسید و ابرآروان هم سال قبل و پیش از اعمال تحریم اتحادیه‌ی اروپا، از این قرارداد خارج شده بود.
اولینی که آخرین نیست
کل داستان ابرآروان از پس از آبان ماه سیاه ۱۳۹۸ را میتوان در بخشی از اطلاعیه ای که لحظاتی بعد از تحریم اتحادیه‌ی اروپا منتشر نمودند، دید؛ آنجایی که گفتند: «ما در مقابل شایعه ها و جعل حقیقت شکست خورده و نتوانسته حقیقت عملکرد و بی گناهی خویش را به درستی روایت نماییم.» ابرآروان یکی از خاص ترین موردهای ارتباطاتی تاریخ ارتباطات ایران، بخصوص پس از ورود شبکه های اجتماعی به ایران است؛ این که چطور پدیده هایی چون پروپاگاندا، دیس اینفورمیشن، میس اینفورمیشن و بعدتر سایبربولی، همه همزمان ضد یک نهاد خاص به صورت سازمان دهی شده و البته با استفاده از فضای هیجانی و به دور از تفکر انتقادی در شبکه های اجتماعی می تواند آنرا گرفتار بحران های پی در پی کند؛ بحران هایی که به کار و خدمات آنها هیچ ربطی ندارد که اگر داشت، این سازمان تابه حال از پای درآمده بود، نه این که با وجود تحریم هایی که از جانب اتحادیه‌ی اروپا ضد آنها اعمال شد، درآمد ابرآروان در شش ماه منتهی به تیرماه سالجاری نسبت به مدت مشابه سال قبل چهاربرابر شود. ابرآروانی ها اعتقاد دارند که با وجود تمام تهدیدها، تهمت ها و تحریم ها ایستاده اند و مسیرِ رفته را باز هم می روند و می سازند. با تمام انتقادات و حملاتی که طی سالهای اخیر به این شرکت وارد شده، اما مسؤلان ابرآروان معتقدند که فعالیتهای آنها بسیار شفاف است. صحت سنجی این باور با استناد به گزارش شفافیت ابرآروان است که به صورت فصلی بر خروجی سایت آنها قرار می گیرد و در آن اعلام می کنند که از چه نهادهای داخلی و خارجی درخواست همکاری دارند. مورد ابرآروان نه فقط به لحاظ روزنامه نگاری تحقیقی و فهم حقیقت قابل توجه است، بلکه از منظر علوم ارتباطات و حتی علوم اجتماعی هم می تواند بسیار مورد توجه قرار بگیرد. اتفاقی که برای ابرآروان افتاد، برای هر نهادی و حتی شخصی قابل تکرار است؛ کمااینکه تکرار هم شد و باز هم خواهد شد.
منبع: niazgah.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب