گزارش نیازگاه به نقل از مهر؛
بازی برجام اروپایی با ایران، امتیازاتی كه در حد كلی گویی باقی ماند
نیازگاه: تحولات چند ماهه اخیر و مذاكرات با كشورهای اروپایی نشان داده است كه اروپا می خواهد با عرضه كمترین امتیاز در مذاكرات، بیشترین امتیاز كه حفظ برجام است را بدست بیاورد.
به گزارش نیازگاه به نقل از مهر، هم چنان مذاكرات برجامی با اروپا ادامه دارد و دولتمردان تا زمان اعمال تحریم های نفتی در آبان ماه به اروپایی ها مهلت داده اند كه اقدامات جدی خود برای حفظ برجام را به ثمر برسانند. در این رابطه، عباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه در مصاحبه با برنامه «رو در رو» شبكه چهار سیما در تاریخ ۱۳ شهریورماه اظهار داشت: «تحریم های اصلی آمریكا در مورد فروش نفت ایران آبان ماه باز می گردد و ۱۴ آبان یك مهلت مشخص است و اروپایی ها می دانند تا پیش از آن باید كانال های بانكی بوجود آمده باشد و نفت ما باید مطمئن به فروش برسد[۱]». اما تا این نقطه كه حدودا ۵ ماه از مذاكرات برجامی با اروپا می گذرد، شواهد نشان داده است اتحادیه اروپا به دنبال این است با كم ترین امتیاز (كم ترین هزینه برای خود)، برجام را حفظ كند كه در این صورت برجام عملا برای حفظ منافع اقتصاد ایران كارایی نخواهد داشت.قانون انسدادكننده اتحادیه اروپا فقط برای شركت های كوچك و متوسط نیستآقای عراقچی كه مسئول مذاكرات با اروپایی ها است و روی موارد مربوط به برجام اروپایی تمركز دارد، در این گفتگوی تلویزیونی، صحبت های نگران كننده ای در ارتباط با اقدامات اروپا برای حفظ منافع اقتصادی ایران مطرح نمودند. معاون سیاسی وزیر امور خارجه ابتدا به قانون انسداد كننده اتحادیه اروپا اشاره نمود و اظهار داشت: «قانون انسداد كننده در اتحادیه اروپا از شركتهای اروپایی در برابر همكاری با ایران حمایت می كند و حتی به آنها اجازه نمی دهد كه از تحریم های فرامرزی آمریكا تبعیت كنند و آنها را جریمه می كند. این قانون در مورد شركت های بزرگ صدق نمی كند و... فقط شركت های كوچك و متوسط را مورد حمایت قرار می دهد».ابتدا در مورد قانون انسداد كننده باید متذكر شد این قانون تنها برای شركت های كوچك و متوسط تدارك دیده نشده، بلكه برای تمام شركت ها و كسب و كارها تصویب و اجرا شده است و سند كمیسیون اتحادیه اروپا در ۲۸ اردیبهشت ماه تاییدی بر این ادعاست. اما از آنجایی كه به قول وزیر خارجه كشورمان، اروپا آماده هزینه دادن نیست، نمی خواهد هزینه صدمه شركت های بزرگ اروپایی و هم چنین موسسات مالی و بانك های بزرگ از تحریم های آمریكا را بپردازد و برای همین قانون مسدودسازی را برای پشتیبانی از شركت های متوسط و كوچك (SME) در نظر گرفته است. از سوی دیگر پس از اجرای قانون مسدودسازی چندین شركت بزرگ آلمانی از ایران خارج شده اند و اتحادیه اروپا در این مورد سكوت كرد[۲].شایان ذكر است كه اروپا در پشتیبانی از شركت های كوچك و متوسط اروپایی هزینه آنچنانی نپرداخته است چونكه بیشتر این شركت ها بازار زیادی در آمریكا ندارند و تجارت آنها وابستگی كمی به آمریكا دارد. برای تایید این مورد می توان به مقاله «تحلیل سیاستی بر محیط توسعه همكاری های تجاری-اقتصادی میان ایران و فرانسه» در فصلنامه مطالعات راهبردی سیاست گذاری عمومی كه زیر نظر مركز بررسی های استراتژیك ریاست جمهوری است اشاره كرد[۳].در این مقاله، با ارزیابی الگوی كنونی تجاری ایران و فرانسه و صدمه شناسی آن، الگوی مناسب برای تجارت بین این دو كشور پیشنهاد شده است. در بخشی از این مقاله آمده است: «حجم غالب تجارت طرفین مبتنی بر همكاری متقابل شركت هایی نظیر ایران خودرو و ساپیا با پژو ـ سیتروئن و رنو یا همكاری توتال و شركت ملی نفت ایران بوده است. با این همه، علی رغم میل طرفین و پتانسیل موجود برای بین المللی شدن شركت های مشترك ایران و فرانسه، این همكاری ها به سطح شركت های كوچك و متوسط طرفین توسعه نیافته است... از جانب دیگر، تجارت خارجی ایران و فرانسه متكی بر شركت های بزرگ بوده و در نتیجه، شكننده و به نسبت لخت است و به فقدان نهادهای دوجانبه‌ی پویا با تمركز بر بخش كوچك و متوسط دچار است. این عوامل جمعا به كاهش نسبی پویایی تجاری ایران و فرانسه و شكننده بودن آن در مقایسه با دیگر رقبای اروپایی و آسیایی منجر شده است».در واقع، نویسنده این مقاله می گوید مدل تجاری ایران با فرانسه به علت اینكه تنها با شركت های بزرگ فرانسه تجارت صورت گرفته است، شكننده است و خروج سریع شركت های فرانسوی مانند توتال، ایرباس، پژو-سیتروئن تایید بر این مطلب است. در ادامه این مقاله، درباره مدل مطلوب تجاری بین ایران و فرانسه آمده است: «توسعه‌ی بانك ها و نهادهای مالی اختصاصی و مستقل از سیستم بانكی آمریكا، شبكه سازی و فعال سازی نهادهای تجاری دوجانبه و چندجانبه و اتاق های مشترك همانند مدل آلمانی هم باید در دستور كار قرار گیرد كه در پرتو همكاری میان بخش های كوچك و متوسط طرفین زمینه‌ی به كارگیری آن ها فراهم خواهد شد. این همكاری ها با تولید اشتغال و ثروت در ایران و فرانسه زمینه‌ی استفاده از پتانسیل سیاسی فرانسه برای تحكیم امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران و تولید فشار مثبت در ایران و فرانسه ضد كارشكنی های آمریكا و محور عبری - عربی را هم فراهم خواهد آورد».براین اساس، با عنایت به اینكه اقتصاد اروپا وابستگی زیادی به اقتصاد آمریكا دارد، مدل تجاری مناسب برای كاهش صدمه های تحریمی، استفاده از شركت های كوچك و متوسط است و از آنجایی كه اگر این اتفاق بیفتد (اروپا ساز و كاری برای تجارت SMEها تولید كند) هم طرف ایرانی و هم طرف اروپایی متنفع خواهند بود، اتحادیه اروپا در این زمینه امتیاز قابل توجهی به ایران نداده است و كفه آن در برابر كفه تعهدات ایران در برجام بسیار سبك است.همكاری با بانك سرمایه گذاری اروپا در هاله ای از ابهامعراقچی در بخش دیگری از صحبت های خود به بانك سرمایه گذاری اروپا و دیگر بانك ها اتحادیه اروپا اشاره كردند و گفتند: «موضوع دوم مجوز برای همكاری های بانكی در سه بانك اتحادیه اروپاست كه مصوبه پارلمان اروپا را دارد و ایران هم در حیطه قلمرو آن بانك ها قرار گرفته و می تواند به ایران خدمات مالی عرضه نماید و تمام مراحل تصویب این مجوز گذشته است و بانك سرمایه گذاری اتحادیه اروپا متعلق به كل ۲۸ كشور اروپایی است و هم اكنون این اختیار را دارد كه با ایران وارد تعاملات مالی شود».درباره این مورد باید اظهار داشت كه مساله بانك های اتحادیه اروپا بخصوص بانك سرمایه گذاری اروپا هنوز در هاله ای از ابهام است چونكه مصوبه اتحادیه اروپا هیچ الزامی و یا دستوری برای همكاری بانك سرمایه گذاری اروپا با ایران ندارد و تنها مجوز داده است كه این بانك می تواند با ایران كار كند[۴]. از سوی دیگر، آخرین مواضع این بانك از آن حكایت می كند كه نمی تواند تحریم های آمریكا را نادیده بگیرد و با ایران همكاری كند[۵]. این مخالفت از این جهت اهمیت مضاعفی می یابد كه بانك اروپا نه یك بانك تجاری بلكه نهادی است كه با سیاست های اتحادیه اروپا اداره می گردد.حداقل و حداكثر نفت وارداتی اروپا از ایران نامشخص استمهم ترین مسئله ای كه معاون سیاسی وزیر امور خارجه هم به آن اذعان داشته اند، مساله تضمین فروش نفت ایران است. عراقچی در اظهاراتی تامل برانگیز گفته است: «تا زمانی كه بتوانیم نفت خویش را بفروشیم با مقداری كم و بیشتر، طبیعتاً بودن در برجام برای ما منافع خویش را خواهد داشت حتی اگر پس از سیزده آبان كه تحریم های آمریكا بر می گردد ما قادر باشیم نفت خویش را بفروشیم هنوز هم منافعی برای باقی ماندن در برجام داریم حتی اگر وعده های اروپایی ها عملیاتی نشده باشد».درباره این مورد باید اظهار داشت كه ایران حداقل فروش نفت خویش را كه به میزان فروش نفت در دوره قبلی تحریم هاست (یك میلیون بشكه در روز)، پس از سیزده آبان خواهد داشت چونكه كشورهای چین، هند و تركیه گفته اند به واردات نفت ایران ادامه خواهند داد. ازاین رو چه برجام باشد و چه نباشد، این فروش نفت وجود خواهد داشت و اروپا اگر می خواهد در این زمینه تضمینی بدهد باید مشخص نماید كه تا چه سقفی و چه كفی از نفت ایران را وارد خواهد نمود. اما مساله اینجاست كه اگر اروپا سقف و كفی برای واردات نفت ایران مشخص نكند و صادرات نفت ایران به اروپا حدودا صفر شود، دیگر ماندن در برجام چه فایده ای می تواند داشته باشد؟ ادامه برجام پس از خروج آمریكا و مذاكرات با اروپایی ها تنها به این دلیل بود كه منافع اقتصادی ایران حفظ و از اروپا در این مورد تضمین عملی گرفته شود؛ اگر این اتفاق نیفتد ماندن در برجام طبیعتا سودی نخواهد داشت. به نظر می آید اروپا می خواهد با دادن كمترین امتیاز و هزینه ایران را در برجام نگه دارد و با اشاره به اینكه «ما تا زمانی كه ایران به تعهدات خویش پایبند باشد، به تعهدات خود پایبند خواهیم بود» تلاش دارد توپ را به زمین ایران انداخته و ایران را مجبور نماید یك طرفه تعهدات خود در قبال برجام را انجام دهد.[۱] http: //tv4.ir/detail/998[۲] mehrnews.com/news/4407895[۳] فصلنامه مطالعات راهبردی سیاست گذاری عمومی، دوره ی ۷، شماره ی ۲۶، بهار ۱۳۹۷[۴] http: //tn.ai/1768691[۵] https: //fa.euronews.com/2018/06/06/european-investment-bank-cannot-ignore-american-sanctions-not-accept-to-work-iran
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب