یادداشت مهر
اروپایی ها تعهدی برای مقابله با تحریم های آمریكا داده اند؟!
به گزارش نیازگاه مسئولین دولت به صورت مداوم تكرار می كنند كه اروپایی ها به تعهدات خود ذیل برجام عمل نكرده اند و تابحال به تعهداتی كه به دنبال خروج آمریكا از برجام داده اند هم پایبند نبوده اند.
به گزارش نیازگاه به نقل از مهر، مسئولین دولت به صورت مداوم تكرار می كنند كه اروپایی ها به تعهدات خود ذیل برجام عمل نكرده اند و تابحال به تعهداتی كه به دنبال خروج آمریكا از برجام داده اند هم پایبند نبوده اند. این در شرایطی است كه اروپایی ها می گویند هم چنان به تعهدات خود ذیل برجام عمل می كنند! داستان تعهدات اروپایی ها در برجام برای خیلی از مسئولین و مردم تلخ بوده است. دولت ایران به دنبال خروج آمریكا از برجام در تاریخ ۱۸ اردیبهشت ماه ۹۷، تصمیم گرفت كه برجام را با اعضای باقیمانده در آن ادامه بدهد. ادامه برجام مشروط به این شد اینكه اروپایی ها آثار خروج آمریكا از برجام را جبران كنند. از اواخر اردیبهشت ماه ۹۷ مذاكرات با طرف های اروپایی آغاز شد، اما پس از گذشت یك سال اقدام جدی از جانب اروپا دیده نشد. در طول این یكسال اروپایی ها مدام وعده می دادند و زمانی كه موعد عمل به وعده ها می رسید، اتفاقی صورت نمی گرفت. در نهایت دولت تصمیم گرفت كه برای تحت فشار قرار دادن اروپا، كاهش تدریجی تعهدات خود در برجام را آغاز كند. از نظر دولتمردان شاید یك آخر تلخ بهتر از تلخی بی انتها باشد.
دولتمردان اعلام نمودند این كاهش تعهدات در قالب برجام صورت می گیرد و در واقع، مقابله به مثلی در مقابل بدعهدی طرف اروپایی است. بعنوان مثال وزیر امور خارجه در نشستی خبری با حضور خبرنگاران داخلی و خارجی كه در ۱۴ مردادماه ۹۸ برگزار شد، در مورد تعهدات اروپایی ها پس از برجام اظهار داشته بود: «اروپایی ها باید شرایطی را فراهم نمایند كه شركت هایشان در ایران كار كنند. تعهدات اروپایی ها حتی موكول به اجرای تعهدات آمریكا نیست و نرمال سازی روابط اقتصادی ایران با كشورهای اروپایی یكی از تعهدات اروپا در برجام است. پس از خروج آمریكا از برجام ۱۱ تعهد دادند و این تعهدات سه بار در سطح وزرا تكرار و در سطح مدیران سیاسی چند بار عنوان شد. اینها شامل فروش نفت ایران، همكاری در صنعت و... است و اینها را هنوز شروع نكرده اند و اینها تعهدات اروپا پس از خروج آمریكا از برجام است».
مسئولین دیلپماسی كشور اعلام می كنند كه اروپایی ها پس از خروج آمریكا از برجام، ۱۱ تعهد در عرصه های مختلف همچون فروش نفت، روابط بانكی، صنعت و... عرضه داه اند. این در شرایطی است كه طرف های اروپایی ادعا می كنند كه تعهدات آنها صرفا منحصر به برجام بوده است و آنها الان هم نسبت به تعهدات خود پایبند هستند. بعنوان مثال اتحادیه اروپا در جلسه نشست شورای امنیت سازمان ملل طی یك بیانیه با مبحث چالش های صلح و ثبات در خاورمیانه، در مورد تعهدات اروپا در برجام اعلام نموده است: «ما تعهدات خود ذیل توافق (هسته ای) را یادآوری می نماییم. كه شامل برداشتن تحریم ها به نفع مردم ایران است... ما نسبت به حفظ و اجرای كامل برجام متعهد باقی می مانیم».
با توجه به تفاوت اظهارات مقامات ایرانی و اروپایی، لازم به نظر می آید كه اسناد رسمی و گفتگوهای رسمی در این رابطه بررسی گردد؛ این اسناد شامل بیانیه های رسمی سه كشور اروپایی و اتحادیه اروپا می باشد.
بررسی متن بیانیه های رسمی مذاكرات
تاكنون بیشتر از شش بیانیه در مورد مذاكرات با طرف های اروپایی صادر گردیده است. بررسی متن بیانیه ها نشان داده است كه این بیانیه ها معماری مشابهی دارند. متن بیانیه ها شامل موارد زیر است:
۱. تشریح جایگاه و اهمیت برجام برای ثبات و امنیت
۲. توضیح در مورد جلسه برگزار شده كه اعضای آن چه كسانی بودند و مبحث جلسه چه بوده است
۳. توضیح در مورد پایبندی ایران به برجام با استناد به گزارش های آژانس بین المللی انرژی اتمی، یادآوری تعهدات ایران ذیل برجام و اشاره به همكاریهای هسته ای صورت گرفته در این رابطه
۴. تشریح تعهدات اتحادیه اروپا و دیگر اعضای باقیمانده در برجام
۵. تاكید بر ادامه تلاش ها و اقدامات برای حفظ برجام
شاید مهم ترین بیانیه در مذاكرات برجام اروپایی، بیانیه مربوط به نشست كمیسیون مشترك برجام در تاریخ ۱۵ تیرماه ۹۷ بوده است. چون كه این نشست، اولین جلسه رسمی مذاكرات برجامی پس از خروج آمریكا از برجام است. این بیانیه شامل ۱۰ بند است و طبق بند ۱ فلسفه تشكیل جلسه كمیسیون مشترك برجام درخواست ایران بوده است و در این نشست بر روی ادامه اجرای برجام و بررسی مسائل حل نشده ناشی از خروج آمریكا از برجام و اعلام اعمال باردیگر تحریم ها بحث شد.
در بندهای ۲ تا ۴، در مورد مسئولیت كمیسیون مشترك برجام نسبت به ادامه اجرای برجام و حاضران در جلسه و اهمیت برجام و پایبندی ایران نسبت به تعهداتش ذیل توافق هسته ای صحبت شده است.
در بند ۵، تعهدات ایران در برجام شمرده شده است؛ همچون مدرن سازی راكتور آب سنگین اراك، تغییر ماهیت فردو و همكاری ها در زمینه هسته ای غیرنظامی بر مبنای ضمیمه سوم برجام.
در بندهای ۶ تا ۸ تعهدات اعضای باقیمانده در برجام آورده شده كه جلوتر توضیح داده خواهد شد. در بند ۹ و ۱۰ یادآوری شده است كه اقدامات اعضای باقیمانده با هدف حفظ برجام است كه به نفع امنیت همه می باشد و هم چنین پیشرفت كارها در سطوح مختلف ارزیابی و بررسی شود. در انتها هم اعضا بر اراده ی خود در خصوص توسعه موثر و اجرای عملی چاره ها در ارتباط با موارد بندهای ۶ تا ۸ تاكید نمودند.
اما در بند ۶ اعضا «تصدیق كردند» كه در ازای اجرای تعهدات هسته ای برجام توسط ایران، برداشتن تحریم ها شامل عواید اقتصادی ناشی از آن بخش ضروری برجام است. در بند ۶ تعهدی از جانب اروپا داده نشده است و صرفا تصدیق شده است.
در بند ۷ اشاره شده است كه اعضا در ارتباط با تلاش های اخیر خود با هدف تهیه ی راهكارهای عملی جهت حفظ نرمال سازی روابط اقتصادی و تجاری با ایران بحث كردند و اینكه از كار زیاد صورت گرفته تا كنون (تاریخ جلسه)، یعنی گفتگوهای فنی و به خط كردن منابع در دسترس توسط همه اعضا «استقبال» نموده اند. این بند هم حاوی تعهدی به ایران نیست.
بند ۸ اما بند مهمی است و هسته اصلی بیانیه است. در این بیانه اعضا نسب به «پیگیری» اهدافی كه در ادامه تشریح شده است بر روی تعهد خود در فضای سازنده و با حسن نیت تاكید نمودند. اینكه آیا این «پیگیری» باید منجر به «نتیجه» بشود، تعهدی عرضه نشده است و صرفا اعضای برجام متعهد شدند كه یك سری كارها را پیگیری نمایند. این كارها شامل موارد زیر می شود:
۱. حفظ و ارتقای روابط اقتصادی با ایران
۲. حفظ و نگهداری كانال های مالی موثر با ایران
۳. ادامه ی صادرات نفت، میعانات گازی، محصولات پتروشیمی.
۴. حفظ حمایت موثر و واضح از بازیگران اقتصادی تجارت كننده با ایران، بخصوص شركت های كوچك و متوسط كه ستون فقرات خیلی از اقتصادها هستند
۵. حفاظت از بازیگران اقتصادی برای سرمایه گذاری آنها و دیگر فعالیت های مالی و بازرگانی در ایران و در ارتباط با ایران
۶. در كنار هم قرار دادن بخش های دولتی و خصوصی صادرات، از راه ارتقای شوراهای تجاری
۷. حمایت عملی برای تجارت و سرمایه گذاری در ایران
۸. حفاظت از شركت ها از آثار فراسرزمینی تحریم های آمریكا.
این مواردی كه نسبت به پیگیری آنها تعهد داده شده است، ۸ مورد است و نه ۱۱ مورد (به گفته دولتمردان ایران). اما مساله مهم این است كه اروپایی ها نسبت به «پیگیری» موارد بالا تعهد داده اند و نه محقق كردن آنها. بعنوان مثال اروپا بایستی متعهد می شد كه به میزان ۸۰۰ هزار بشكه در روز به خرید و واردات نفت ایران ادامه بدهد. یا اینكه متعهد شود ارتباط شبكه بانكی اروپا با ایران را حفظ كند، نه اینكه برای حفظ كانال های بانكی «پیگیری» نماید. صرف «پیگیری» به معنای انجام آن كار نیست. و در اینجا تعهد اروپایی ها مخدوش است.
تعهدات مبهم و مخدوش اروپایی ها
در بیانیه دیگر هم اروپایی ها از ادبیات مشابه بهره برده اند. در برخی از جاها اروپایی ها بر اراده خود جهت پیگیری اقداماتی تاكید كرده اند. در بعضی دیگر از بیانیه ها طرف اروپایی بر «تلاش های» خود متعهد شده است. بعنوان مثالی در ارتباط با این ادبیات، در بند ۹ بیانیه مشترك وزاری برجام در تاریخ ۲ مهرماه ۱۳۹۸، كه شاید جدی ترین بند در بیانیه باشد اظهار شده است: «اعضا بر تعهد ادامه دار آنها نسبت به اهداف اشاره شده در بیانیه جلسه وزاری كمیسیون مشترك در تاریخ ۶ جولای ۲۰۱۸ (۱۵ تیرماه ۱۳۹۷) باز تاكید نمودند، بخصوص پیگیری اقدامات موثر و جدی جهت تامین كانال های پرداخت با ایران و ادامه صادرات نفت و میعانات گازی، محصولات پتروشیمی و پتروشیمیایی ایران». در این بند نسبت به «پیگیری اقدامات موثر و جدی» تعهد عرضه شده است، نه ایجاد كانال پرداخت و ادامه صادرات نفت ایران. همانطور كه بیانیه جلسه وزرای كمیسیون مشترك در تاریخ ۱۵ تیرماه ۱۳۹۷ هم بررسی گردید، در این بیانیه هم تعهد صریحی از جانب اروپایی ها عرضه نشده است.
آیا اروپا تعهدات خود ذیل برجام را زیر پا گذاشته است؟
بررسی متن دیگر بیانیه ها نشان نمی دهد كه اروپا تعهد صریحی برای مقابله با تحریم های آمریكا و یا خنثی نمودن آنها داده باشد. بخصوص در آن ۱۱ عرصه ای كه دولتمردان تاكید دارند كه طرف های اروپایی متعهد شده اند.
مسئله دیگری كه باقی می ماند، تعهدات اروپایی ها ذیل برجام است. آیا اروپایی در حال عمل به تعهدات خود ذیل برجام هستند؟
در پاسخ به این سؤال متن برجام باید به دقت بررسی شود. آنچه كه مربوط به «تعهدات اروپا» در برجام است در ضمیمه ۲ توافق آورده شده است. در بخش A این ضمیمه، اتحادیه اروپا و كشورهای عضو اتحادیه، بایستی تمام مفاد مربوط به قوانین شورای اتحادیه اروپا كه اجرا كننده تحریم ها و محدودیت های در رابطه با هسته ای است را لغو نمایند. این تحریم ها و محدودیت های در عرصه های فروش نفت، ارز، تجارت طلا و فلزات گرانبها، خودروسازی، بیمه، ارتباط بانكی و مالی و... است. در بند ۳ بخش A، بعنوان اثر برداشتن تحریم ها آمده است كه فعالیت ها و خدمات در رابطه با عرصه های یاد شده مجاز خواهد بود. ازاین رو طبق متن برجام، تعهد اتحادیه اروپا این بود كه بخشی از قوانین تحریمی خویش را لغو نماید، كه اینكار را انجام داده و تحریم ها را باز نگردانده است.
اروپا در حال بازی با ایران بوده است
اما در ارتباط با ۱۱ تعهدی كه دولتمردان بر روی آن تاكید دارند و هم چنین ادبیات اروپایی ها در بیانیه های رسمی، شایان ذكر است كه اتحادیه اروپا یا قصد نداشته است مقابل تحریم های آمریكا بایستد و یا اینكه می دانسته نمی تواند مقابل تحریم های آمریكا بایستد. به هر جهت اقدام اروپا بازی با ایران بوده است. بخصوص اگر در ملاقات ها و ارتباطات غیررسمی تعهد صریحی از جانب طرف اروپایی به مسئولین دولت داده شده باشد. به همین جهت لازم است برنامه كاهش تعهدات ایران به صورت محكم و جدی ادامه پیدا كند.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب