جزئیات اصلاح ساختار بودجه از زبان نوبخت
نیازگاه: رئیس سازمان برنامه و بودجه محورهای اصلی اصلاح ساختار بودجه را تشریح نمود.
به گزارش نیازگاه به نقل از ایسنا، رهبر انقلاب اسلامی در شرایط مختلف کشور و در مواقع لازم، برای مسئولین اولویت های کشور و مردم را مشخص می کنند. ایشان بتازگی در سخنرانی تلویزیونی به مناسبت عید قربان (۹۹/۵/۱۰) فرمودند «کشور از لحاظ معیشت عمومی گرفتار مشکل است؛ واقعاً معیشت خانوارها گرفتار مشکل جدّی است و مردم مشکل دارند؛ گرانی ها و مانند اینها هست، اینها بایست علاج بشود. ما در جلسات خصوصی به مسئولین گفته ایم یا پیغام داده ایم؛ باز هم میگویم، دستگاه های مسئول توجّه کنند که در زمینه ی مشکل اقتصادی، از مسائل فوری، مسئله ی مهار قیمتها است... این یک مسئله است که بازار یک ثباتی پیدا بکند. این حالت که هر روز اجناس یک قیمتی پیدا کند، برای کشور مضر است.»
همین طور ایشان در ارتباط تصویری با جلسه هیئت دولت (۹۹/۶/۲) یکی از اصلاحات اولویت دار اقتصاد را اصلاح ساختار بودجه کشور ذکر کرده اند.
بر این اساس، جهت بررسی بیشتر این موارد پایگاه اطلاع رسانی KHAMENEI.IR گفت و گویی با محمدباقر نوبخت، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان برنامه وبودجه انجام داده است که مشروح آن در ادامه آمده است:
- اشکالاتی طی سالیان متمادی به ساختار بودجه نویسی کشور مطرح شده و می شود. نظر شما در اینباره چیست؟ شما ساختار بودجه نویسی کشور را چگونه می بینید؟
درباب نظام بودجه ریزی کشور صاحب نظران مطالبی را همیشه بیان کرده اند. از سال ۱۲۸۹ که اولین قانون بودجه به تصویب مجلس رسید و ابلاغ گردید تا الان، در چند مرحله تغییرات مختلفی به تناسب شرایط در نظام بودجه ریزی کشور اعمال شد. در دو سال اخیر خصوصاً با ابلاغیه ی رهبر انقلاب به سران سه قوه درباب لزوم اصلاح ساختار بودجه، این مساله مورد توجه قرار گرفت. ماموریت تهیه ی برنامه ی اصلاح ساختار بودجه با سازمان برنامه وبودجه بود. ما باتوجه به برنامه ی زمان بندی ای که در ابلاغیه ی رهبرانقلاب بود، برنامه ای را برای اصلاح ساختار بودجه تهیه کردیم. هم از کارشناسان سازمان برنامه وبودجه و هم از صاحب نظران دانشگاهی، افراد نخبه و خبره ای که می توانستند در این خصوص نظر بدهند استفاده کردیم. نظر به اینکه عالی ترین مقام رسمی کشور بیان فرمودند که این ساختار باید اصلاح گردد، سعی کردیم با استفاده از همه ی ظرفیت علمی کشور این برنامه را تهیه نماییم.
یک برنامه ی جامع تفصیلی در چهار محور «درآمدهای پایدار»، «هزینه های کارا»، «عدالت و توسعه و ثبات در اقتصاد» و نهایتاً «اصلاح نهادی در نظام بودجه ریزی» تهیه کردیم که در این چهار محور، ده بسته ی اجرائی هم فراهم و به شورای عالی هماهنگی اقتصادی ارائه شد. چون در ابلاغیه ی رهبر انقلاب هم تصریح شده بود که برنامه ی اصلاح ساختار باید در شورای عالی مورد بحث وبررسی قرار بگیرد.
اتفاقاً شورای سران جلساتی هم گذاشت و به قسمتی از قسمت ها ورود کرد، امّا به جهت عدم توافق بر همه ی مسائل آن، موضوع باقی ماند. البته من از جانب سازمان برنامه وبودجه، مجموعه ی کامل برنامه ی اصلاح ساختار را به دفتر رهبر انقلاب تقدیم کردم. پس از اینکه نمایندگان مجلس جدید هم به این مسئله علاقمند شدند، برای ریاست محترم مجلس این مجموعه را فرستادم. یک نسخه از آنرا هم به صورت الکترونیکی در سایت سازمان قرار دادیم.
ساختار بودجه ساختار پیچیده ای نیست. یک بخش مربوط به درآمدهاست. اینکه چه کاری باید برای درآمدها صورت بگیرد، چون درآمدهایمان پایدار نیست؛ چه نماییم که درآمد پایدار داشته باشیم؟ با فرض قطع وابستگی به نفت، هم در مورد بودجه و هم در مورد هزینه های جاری بودجه، درآمدها را متعین نماییم. پس باید ببینیم که نفت چه سهمی در بودجه ی ما دارد. سهم نفت از بالای پنجاه درصد در بودجه سنواتی الان به چیزی حدود زیر ده درصد رسیده است. چه نماییم که همین را هم حذف کنیم؟ سه محل برای جایگزینی درآمد حاصل از نفت در بودجه در نظر گرفتیم.
هم اکنون بیش از ۱۳۰۰ هزار میلیارد تومان به صور مختلف یارانه برای کالاهای مختلف ازجمله سوخت و انرژی پرداخت می نماییم. از ۱۳۰۰ هزار میلیارد تومان، حدود هزار هزار میلیارد تومان مربوط به یارانه ای است که بابت انرژی می دهیم. اگر بخواهیم ده درصد این را صرفه جویی کنیم؛ رقمی در حد 100 هزار میلیارد تومان می تواند جایگزین فروش و صادرات نفت در بودجه شود.
بخش دیگر معافیت های مالیاتی است. ما بیش از پنجاه هزار میلیارد تومان طبق قانون معافیت مالیاتی داریم. این غیر از فرار مالیاتی است، امّا در کشور ما از پرداخت مالیات معاف هستند.
بر طبق آنچه که در سیاست های اقتصاد مقاومتی مورد تاکید رهبر انقلاب بود، باید از درآمدهای مالیاتی بیشتر استفاده نماییم و سهم مالیات را در منابع بودجه عمومی افزایش دهیم؛ امّا آیا با همین قوانین و مقررات و با همین نظام مالیاتی می توانیم؟ در برنامه ی اصلاح ساختار مشخص کردیم که یک بخش را می توانیم، امّا همه را نمی گردد. البته ظرفیت بزرگی وجود دارد.
معتقدیم که باید نحوه و رویکرد ستاندن مالیات را از بنگاه به سمت خانوار ببریم. یعنی بجای اینکه درآمد بنگاه را مبنای محاسبه مالیات قرار دهیم، درآمد کل خانوار را در نظر بگیریم. البته با لحاظ سطح بندی؛ یعنی تا یک سطحی از درآمد، خانوارها از پرداخت مالیات معاف اند و برای درآمدهای کمتر از آن، نه فقط مالیات نمی¬دهند، بلکه به آنها کمک می¬شود و یارانه پرداخت می¬گردد؛ امّا برای درآمدهای بالاتر از آن سطح باید مالیات بدهند. این مساله را بعنوان «مالیات بر خانوار» تعریف کردیم و در برنامه ی اصلاح ساختار هم آوردیم.
بحث بعدی مولدسازی دارایی ها است. برآورد میشود ارزش اموالی و داراییهای دولت که بیش از هفت میلیون میلیارد تومان است، در برنامه ی اصلاح ساختار بودجه روش¬های مولدسازی این اموال و دارایی¬ها مشخص شد.
- به نظر شما این برنامه اصلاح ساختار، به قانون بودجه ی ۱۴۰۰ می رسد؟
بعنوان مسئول سازمان برنامه وبودجه عرض می کنم هر مقدارش را که مجلس محترم تصویب کند، آنرا در لایحه ی بودجه ی سال ۱۴۰۰ که ان شاءاللّه مصمم هستیم تا پانزدهم آذر تقدیم مجلس نماییم، بطور قطع اعمال می نماییم.
- همانطور که مستحضرید شورای عالی هماهنگی اقتصادی قوای سه گانه باتوجه به شرایط فوق العاده و شرایط جنگی تأسیس شد؛ امّا برخی کارشناسان و نخبگان سیاسی انتقاداتی را به این شورا مطرح می کنند. نظر شما نسبت به شکل گیری این شورا و عملکرد آن چیست؟
این شورا با تصمیم رهبر انقلاب تشکیل شد. ایشان هر سه قوه را احضار کردند و باتوجه به شرایطی که کشور پس از تحریم های جدید و جدی با آن روبه رو شد، لزوم تشکیل شورای عالی هماهنگی اقتصادی را ابلاغ فرمودند. پس تشکیل این شورا یک الزام از طرف عالی ترین مرجع رسمی کشور به حساب می آید. آیا توجیه هم دارد؟ بله؛ سراسر توجیه دارد. اگر ما واقعاً باورمان شود که در یک جنگ اقتصادی قرار داریم باید هماهنگی لازم بین سه قوه برای مقابله با تحریم¬ها بوسیله شورای عالی اقتصادی به¬وجود آید.
برخی سازوکارها پاسخگوی شرایط جنگی نیست. در این شرایط جنگی و خاص تحریمی باید بپذیریم که شرایط سخت و سنگینی وجود دارد؛ امّا نظام می تواند از پس آن برآید. تصمیمات درباره ی جنگ و جبهه را هم که در یک جلسه علنی نمی گرفتند! تصمیم رهبری برای تشکیل جلسات سران سه قوه هم از همین منظر بود. البته ما که تا ابد در این شرایط تحریمی و شرایط سخت نخواهیم بود. سال ۶۷ هم نامه ای از طرف نمایندگان برای امام رحمه الله مقابل ارسال شد در خصوص اینکه برخی تصمیمات طبق شرایط جنگی بوده امّا باید به شرایط و روال قانونی واقعی خودش برگردد و امام هم پذیرفتند.
به نظر من این یکی از تصمیمات بسیار اصولی رهبر انقلاب بعنوان فرماندهی کل قوا و رهبر نظام است که به درستی تشخیص دادند و ابلاغ فرمودند.
- بطور مصداقی بفرمایید که این شورا چه تصمیماتی داشته که اگر این شورا نبود آن تصمیم گرفته نمی شد یا طول می کشید؟
برخی تصمیماتی که لازم بود به سرعت ستاندن شود و اگر به مجلس می رفت درگیر پروسه طولانی می شد در این شورا ستاندن شد. اصلاحاتی در مباحث مالیاتی و بورس داشتیم که این ها در راه عادی قانونی معمول قرار می گرفت بسیار طولانی می شد، در صورتیکه در این جلسات تصمیمات درستی گرفته شد. مشکلاتی را وزارت نفت و بانک مرکزی داشت که در این جلسات رفع شد. من به همین حد بسنده کنم. ضمن اینکه همه ی مصوبات با اجماع نظر روسای سه قوه و با تأیید رهبر انقلاب اجرائی می¬شود.
- یکی از مطالبات پرتکراری که از طرف رهبر انقلاب مطرح گردیده است، پشتیبانی از اقشار لطمه دیده بعد از شرایط کروناست. سازمان برنامه وبودجه چه پیشنهاداتی برای این منظور دارد و چه اقداماتی انجام شده است؟
از اسفندماه که یک ماه از بروز این پاندمی در دنیا و ایران می گذشت احساس کردیم که باید متناسب با محدودیت هایی که ایجاد می نماییم، به مردم کمک هم نماییم. به خصوص اینکه به شب عید نزدیک می شدیم و برخی از مشاغل خرد که کاسبی شان شب عید بود لطمه می دیدند. بدین جهت به حدود سه میلیون خانواری که درآمد ثابتی نداشته و حقوق نمی گیرند، در مرحله ی اوّل که تا ابتدای تابستان بود یارانه ی ویژه ی کرونا دادیم. یک وام ویژه هم برایشان در نظر گرفتیم. بعد برای کارگاه ها متناسب با تعداد کارکنانی که داشتند، مشروط بر اینکه کارگرهایشان را اخراج نکنند، به تعداد هر نفر رقمی تعیین کردیم و تسهیلاتی دادیم. برای موضوع مسکن آنها هم اقدام کردیم. همین طور برای بیمه ی بیکاری کسانی که به خاطر کرونا شغلشان را از دست می دادند، از آن رقم یک میلیارد یورویی که رهبر انقلاب اجازه دادند، ما از صندوق توسعه ی ملی هم برای وزارت بهداشت و هم برای صندوق بیمه ی بیکاری استفاده کردیم. برای ده رسته از مشاغل که بعداً به سیزده چهارده رسته رسید هم تسهیلات مالیاتی قائل شدیم و بدهی های بیمه ی تامین اجتماعی آنها را عقب انداختیم. مجموعه ای از این نوع تصمیمات اتخاذ شد و آخرینش هم که راجع به مسکن و ودیعه ی مسکن بود صورت گرفت.
- در یک سال آخر دولت چه برنامه هایی دارید؟
این دولت همچنان که رهبر انقلاب فرمودند مثل هفت سال قبل، کماکان و با همان شدت و حدت به کار خود ادامه می دهد. کمااینکه از همان اوّل تا روز سیزدهم فروردین جلساتی داشتیم که برای «جهش تولید» اعلامی از طرف رهبر انقلاب چه برنامه ریزی ای باید نماییم. هر یک از وزاتخانه ها طرح ها و پروژه هایشان را دادند. سازمان برنامه وبودجه هم برنامه ها، منابع و بودجه ی آنها را بررسی و نتیجه را مصوب کرد. علاوه بر این همه دستگاه ها باید روی طرح های عمرانی خود تا اختتام این دولت نظارت دقیق داشته باشند. طبق این برنامه ها حدود ۱۸۰۰ کیلومتر در این سال راه آهن جدید راه اندازی خواهیم کرد.
سازمان برنامه بعنوان مسئول برنامه ریزی و پشتیبانی بودجه ای که درگیر نظارت و پیگیری است، به دنبال این امر است و یک سال زمان زیادی است که در آن می توان کارهای بزرگی کرد. در شرایط تحریم هم نمی توانیم فرمان را رها نماییم و ان شاءالله این هواپیما را با ناوبری درستی فرود بیاوریم و به خلبان های جدید بدهیم.
- نظر شما درباره حمایت های رهبر انقلاب از این دولت چیست؟
اگر اهداف دولت را راهبردی و در امتداد نظام بدانیم، این حمایت ها هم در همان راستا خواهد بود. کسی که مسئولیت همه ی این نظام را بر عهده دارد؛ رهبر انقلاب است که هم رئیس جمهور بوده اند و هم تجارب و نبوغ فراوانی دارند. اگر نخواهیم این کشتی را خوب هدایت نماییم ممکنست به سرنشینان آزار بزنیم. این دولت پیش دشمن زانو خم نکرده و سر فرود نیاورده است؛ امّا اگر یارانه ها را بموقع نپردازیم و طرح های عمرانی را نتوانیم بموقع انجام دهیم، صدماتی به مردم وارد خواهد آمد.
ایشان می دانند که جایگاه دولت تعیین کننده است و برای کمک به نظام به دولت کمک می کنند. ما همه فرزندان ایشان و سربازان نظام هستیم. ایشان همیشه از همه ی دولت ها حمایت کرده اند و بعنوان یکی از اعضای این دولت قدردان زحمات ایشان هستیم.
- در آخر اگر نکته ای باقی مانده بفرمایید.
تاکید می کنم در کنار کارهای زیربنایی و اساسی که مورد توجه هست تلاش ما برای توجه خاص به اقشار محروم و نیازمندان جامعه به فراموشی سپرده نشده است. در سفرهای استانی علاوه بر طرح های زیربنایی برای محرومین و کسانی که تامین مسکن و خانه برایشان شاید هیچگاه مقدور و ممکن نباشد، با همکاری بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و کمیته ی حضرت امام مسکن می سازیم. بدون اینکه آن فرد نیازمند پولی بپردازد، نیمی از آن پول را سازمان برنامه وبودجه می دهد.
آن نیمه ی دیگر را هم به صورت تسهیلات ارزان قیمت چهار درصدی به ایشان می دهیم که مابه التفاوت سود آنها را هم دولت تقبّل می کند و بنیاد مسکن هم این خانه ها را می سازد و مددجویان کمیته ی امداد و بهزیستی از آن استفاده می نمایند. تا حالا ساخت بیش از هشتاد هزار واحد مسکن محرومین را آغاز نموده ایم؛ حدود ۲۴ یا ۲۵ هزارتایش را هم به پایان رسانده و کلیدش را به مددجویان تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی داده ایم. همیشه هم اعلام کردیم که این «هدیه ی نظام» هست. در کنار کارهای توسعه ای، همیشه برمبنای تاکید حضرت امام و رهبر انقلاب در خصوص اینکه «از محرومین و مستضعفین غفلت نکنید» به این عزیزان هم توجه داشته ایم و این گونه نبوده که بگوییم چرخ توسعه بگردد تا منابعی حاصل شود و آنها نهایتاً خودشان بتوانند خانه درست کنند!
البته ساخت مسکن محرومین، به غیر از آن اقدامات این دولت در تکمیل مسکن مهر، مسکن ملی، مسکن روستایی و... است. این مسکن ها خاص محرومین است. تلاشمان ظرف چند سال قبل بر این بوده که مستمری هایی را که به خانواده های تحت پوشش سازمان های حمایتی می دهیم بیشتر شود که خوشبختانه محقق و حدود شش برابر شد. در صورتیکه درآمد هیچ یک از کارمندان دولت شش برابر اضافه نشده است. همه این اقدامات را در امتداد کمک به آرمان هایمان تلقی می نماییم و امیدواریم که مورد رضایت مردم و خداوند باشد.
منبع: niazgah.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب