دبیر كمیسیون حقوقی كانون بانك ها عنوان كرد
كدام سپرده می تواند وثیقه بانكی شود؟
نیازگاه: باتوجه به بخشنامه جدید بانك مركزی در خصوص اینكه بلوكه كردن قسمتی از تسهیلات اعطایی به مشتریان در چارچوب انواع سپرده ها ممنوعست و تنها در صورت تعلق گرفتن سود علی الحساب به آن سپرده، قسمتی از تسهیلات اعطایی را به صورت وثیقه نقدی و در چارچوب سپرده بپذیرند، دبیر كمیسیون حقوقی بانك ها و موسسات اعتباری ضمن نقد و بررسی این اقدام بانك مركزی، توضیحاتی درباره مدلول سپرده مسدوی و اینكه چرا می توان از آن بعنوان یكی از ضمانت های معتبر بانك ها استفاده كرد، ارائه نمود.
به گزارش نیازگاه به نقل از ایسنا، بانک مرکزی در تازه ترین بخشنامه خود بانک ها و موسسات اعتباری را ملزم به مسدود کردن سپرده های بانکی را بعنوان یکی از وثایق قابل قبول برای تسهیلات بانکی کرده که این امر مشروط به توافق بین بانک و صاحبان سپرده است.
در این حوزه علی نظافتیان - دبیر کمیسیون حقوقی بانک ها و موسسات اعتباری - در گفت و گو با ایسنا، در پاسخ به اینکه چگونه می توان از سپرده های مسدودی بعنوان یکی از تضمین های معتبر بانک ها استفاده کرد؟ توضیح داد: موجودی حساب های بانکی افراد چه حساب سپرده سرمایه گذاری ارزی یا ریالی باشد و چه سپرده حساب قرض الحسنه، حساب جاری یا حساب سرمایه گذاری باشد، متعلق به دارنده حساب یا دارندگان حساب مشترک است.
وی ادامه داد: پس با این حق مالکانه، بانک ها از نظر قانونی مجاز نیستند تا حساب یا موجودی حساب را مسدود کنند یا به دیگری انتقال دهند مگر با رضایت و توافق با دارنده یا دارندگان حساب، در اختیار داشتن مجوز قانونی، حکم و دستور مقامات قضایی و تعزیراتی و یا مراجع ثبتی و مالیاتی باشد.
بانک ها اجازه مسدود حساب یا موجودی آنرا ندارند
نظافتیان افزود: با وجود حق شرعی و قانونی صاحبان حساب بانکی، آنان می توانند به بانک ها اجازه دهند که از سپرده های بانکی شان بعنوان وثیقه تسهیلات بانکی استفاده کنند اما چگونه این اتفاق عملی می شود؟ در جواب این سوال باید اظهار داشت که از نظر بانکی مکانیزم این کار بسیار ساده است، بانک با موافقت صاحب حساب، سپرده را مسدود و غیر قابل برداشت می کند و سپرده مسدود می شود و وثیقه تسهیلاتی می شود که به صاحب سپرده یا شخصی دیگر پرداخت می شود. در این حالت صاحب سپرده حق برداشت از حساب سپرده خودرا از دست می دهد تا زمانی که تسهیلات باز پرداخت و مطالبات بانک بطور کامل پرداخت گردد.
در ادامه این مسئول بانکی با اشاره به اینکه اساس سپرده مسدودی مبتنی بر توافق بین بانک و صاحبان سپرده است، اظهار داشت: بنابراین، بدون رضایت یا توافق با صاحبان سپرده، نمی توان سپرده های مردم را وثیقه تسهیلات بانکی قرار داد و مسدود کرد. همچنین، طبق مقررات قانون عملیات بانکی بدون ربا، انواع سپرده های بانکی رایج در ایران شامل سپرده های قرض الحسنه که خود به سپرده های حساب جاری و سپرده های پس انداز قرض الحسنه تقسیم می شوند و سپرده های سرمایه گذاری مدت دار می شوند.
دلیل استفاده از سپرده های سرمایه گذاری مدت دار بعنوان وثیقه
بگفته دبیر کمیسیون حقوقی بانک ها و موسسات اعتباری، تنها سپرده های سرمایه گذاری مدت دار می توانند بعنوان سپرده های مسدودی برای توثیق تسهیلات بانکی مورد استفاده قرار گیرند. به علت اقتصادی و رعایت صرفه و صلاح صاحبان سپرده تا حدودی مشخص و قابل استنباط است که چرا بانک مرکزی اجازه داده است تا فقط حساب های سپرده گذار مدت دار را بعنوان "سپرده مسدودی" مورد استفاده قرار گیرد و برای سپرده های حساب های قرض الحسنه اجازه سپرده مسدوی نداده است زیرا، از نظر مبانی قانون عملیات بانکی بدون ربا در قرض الحسنه رابطه حقوقی بین بانک و صاحبان حساب مبتنی بر عقد قرض است بنابراین، به سپرده های قرض الحسنه جه حساب جاری باشد و چه حساب پس اندازقرض الحسنه باشد، هیچگونه سودی تعلق نمی گیرد.
وی ادامه داد: اما بالعکس در سپرده های سرمایه گذاری مدت دار، صاحبان سپرده منابع مالی خودرا بعنوان سرمایه به بانک وارد می کنند و می پذیرند که بانک سپرده پذیر به عنوان وکیل یا شریک سپرده گذاران، سپرده های مردم را در عملیات مشروع بانکی بکار برد و در انتهای سال مالی سود حاصل از عملیات بانکی به نسبت مدت (سپرده های کوتاه مدت، سپرده های میان مدت و کوتاه مدت) و سهم منابع بانک ها بین سپرده گذاران و بانک سپرده پذیر تقسیم شود. پیش از سال مالی نیز بانک ها بایستی بصورت ماهانه مبلغی از سود سپرده ها را بصورت علی الحساب به سپرده گذاران پرداخت کنند که نرخ سود علی الحساب سپرده های بانکی همه ساله توسط شورای پول و اعتبار تعیین می شود یعنی، صاحبان سپرده های مدت دار هم سود بانکی سپرده های خودرا دریافت می کنند و هم از سپرده خود بعنوان تضمین و توثیق تسهیلات بانکی استفاده می نمایند.
نظافتیان با اشاره به اینکه اقدام بانک مرکزی برای پذیرش سپرده های سرمایه گذاری مدت دار بعنوان وثیقه قابل قبول تسهیلات بانکی، در واقع سیاستی مبتنی بر رعایت صرفه و صلاح سپرده گذاران بانک هاست، افزود: اگر سپرده حساب قرض الحسنه برای وثیقه بانکی مورد استفاده قرار می گرفت، از جنبه منافع صاحبان سپرده، سپرده مسدودی حساب قرض الحسنه مفید این فایده است که تسهیلات گیرنده را از ارائه سایر وثایق به بانک ها برای دریافت تسهیلات بی نیاز می کند اما از جهت منافع بانک ها نیز باید توجه داشت که در بحث تجهیز و تامین منابع سپرده های جاری و پس انداز قرض الحسنه جزو منابع ارزان قیمت بانکی به حساب می آید یعنی، منابعی که بانک ها برای جمع آوری آنها هزینه چندانی نمی کنند و سود هم به سپرده گذاران قرض الحسنه تعلق نمی گیردبنابراین، از جهت اقتصادی برای بانک ها مناسب تر است که سپرده های قرض الحسنه نیز امکان تبدیل شدن به سپرده مسدودی برای توثیق تسهیلات بانکی را داشته باشند.
بخشنامه بانک مرکزی باید تکمیل شود
دبیر کمیسیون حقوقی بانک ها و موسسات اعتباری در بخش دیگری از صحبت های خود، اظهار نمود: اقدام بانک مرکزی در تجویز سپرده های سرمایه گذاری مدت دار بعنوان یکی از انواع وثایق معتبر بانکی، اقدامی مناسب و مردمی است اما، به نظر می رسد که بخشنامه مذکور نیاز به تکمیل شدن دارد. به عنوان مثال باید مشخص شود که آیا می توان از پدیده سپرده مسدودی برای توثیق تسهیلاتی بهره برد که تسهیلات گیرنده در آن بانک سپرده ندارد؟ و در صورت پاسخ مثبت، پروسه بانکی بین بانک تسهیلات دهنده و بانک سپرده پذیر برای مسدود کردن سپرده به نفع بانک تسهیلات دهنده و نحوه استفاده از آن چگونه خواهد بود. از نظر حقوقی نیز این سوال مطرح است که مسدود کردن سپرده به نفع یک بانک آیا منتهی به ایجاد نوعی حقوق ممتازه برای بانک می شود که به استناد آن مبلغ سپرده مسدودی به نفع سایر اشخاص توسط مراجع قضایی قابل توقیف نباشد؟
منبع: niazgah.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب